قدرت مردم؛ تبیین ظرفیت های مردمی

در روزگاری زیست میکنیم که در لایه های مختلف فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و حتی کسب و کارها نقش ارتباط و حضور مردم غیر قابل انکار است کسب و کارها به دنبال باشگاه مخاطبان ذیل محصول و خدمت خود مجموعه های حاکمیتی و دولتی به دنبال مشارکت گرفتن از مردم در انجام مأموریت‌ها و وظایف خود و سیاست مداران و احزاب به دنبال حفظ و افزودن حامیان و طرفداران خویش هستند.

شاید روزگاری این فعالیت جمعی و مردمی صرفاً به عنوان یک کار جانبی و نمایشی قلمداد میگردید ولی تجربه های مختلف در این سال ها به ویژه در بحران‌ها و موضوعات حیاتی کشور، نشان داده که به شدت به حضور مردم و استفاده از ظرفیت جریان های مردمی نیازمندی وجود دارد موضوعی که بایستی به صورت ویژه به آن پرداخت و از زوایای مختلف مورد نقد و بررسی قرار داد. اجتماع به خودی خود ذیل هر اتفاق میتواند فواید فراوانی را با خود همراه داشته باشد؛ اولین فایده آن جلب مشارکت، تعامل و ایجاد اعتماد است زمانی که یک اجتماع در یک موضوع مشارکت داشته باشند حضور آن جمع میتواند اعتمادساز و محرکی برای دیگران باشد تعاملات ذیل این مشارکت نیز میتواند به غنای آن و بهبودش کمک کند. دومین فایده آن است که خود اجتماع می تواند مشوق و مبلغ فعالیت و مشارکت،باشد به عبارت دیگر خود افرادی که در یک اقدام مشارکت می‌کنند میتوانند با انعکاس حس و فعالیت خود به دیگران اندازه اجتماع را افزایش دهند. فایده سوم آموزش و توانمندسازی است که ذیل یک اتفاق جمعی رخ می‌دهد برای هر کنش جمعی صرف هزینههایی برای آموزش نحوه و نوع مشارکت مورد نیاز است اما در جایی که یک اجتماعی شکل گرفته باشد خود آن جمع میتواند آموزش دهنده اجتماع های جدید باشد و در نتیجه باعث ارتقا و توانمندسازی آن اجتماع در آن موضوع را نیز رقم بزنند موضوع چهارم ارتقا و بهبود فعالیت است هر آن چیزی که موضوع مشارکت و اقدام مردمی است وقتی بین افراد زیادی پخش میگردد باعث میشود از زوایای مختلف مورد بررسی ارزیابی و تجربه قرار گردد و به تبع افراد مختلف با تجربیات و دانشهای مختلف میتوانند پیشنهادها و تأثیراتی در ارتقا و بهبود فرایندها اقدامات و محصولات داشته باشند. این ارتقا با گسترده شدن لایه مخاطبین، حتی میتواند در حوزه نیروی انسانی نیز رخ دهد و افراد شایسته تری در جایگاه‌های تصمیم گیری و جایگاههای مسئولیتی قرار گیرند و این اقدام جمعی در شناسایی و به کارگیری این افراد میتواند تأثیر بسزایی داشته باشد. در کنار مزایایی که فعالیت مردمی دارد فرایند همراهی و مشارکت مردمی نیز اقدامات ویژه ای را طلب دارد. شناخت صحیح یکی از گامهای اولیه این فرایند است شناخت صحیح و دقیق موضوعی که برای آن نیازمند مشارکت هستیم و همچنین شناخت مخاطبی که مشارکت آن را نیاز داریم از جمله مواردی است که در گام نخست بایستی آن را شفاف نمود برای جلب مشارکت مردم در گام بعدی تعیین جهت مشخص ضروری است حرف‌ها و بیان موضع گیری های غیر شفاف و بدون جهت به بهانه های مختلف مسیری نیست که مشارکت را با خود به همراه داشته باشد عامل امید بخش گام دیگری است که در یک حرکت جمعی لازم است تا زمانی که نتیجه کنش جمعی ترسیم نگردیده و ضرورت و اهمیت مشارکت تک تک افراد نمایان نشود و امیدی تصویر نشود از مشارکت خبری نخواهد بود. پیدا کردن یک راهکار عملی نیز گام دیگری برای مشارکت است ما بایستی بتوانیم در هر موضوع و فعالیت نقش مردم را دقیق و شفاف مشخص و نحوه پیوستن و مشارکت را به سادگی و قابل فهم توضیح و تفسیر کنیم این راهکار بایستی عملی نیز باشد یعنی بتوان آن را به مخاطبین توصیه نمود و مشارکت را نتیجه گرفت حتماً این مشارکت مردمی در کنار انتفاعتی که دارد و در کنار فرایندی که برای آن بایستی طی نمود آدابی نیز دارد که بایستی به آن پایبند بود و آنها را در نظر گرفت تا نتیجه مطلوب حاصل گردد یکی از آدابی که مانع این میشود که مشارکت یک کارنمایشی قلمداد گردد آن است که مشارکت در بیش از یک عرصه تصمیم گیری مطالبه گری نظارت و اجرا در نظر گرفته شود در امر مشارکت با مجموعه های مردمی و عموم مردم استقلال این مجموعه‌ها را نیز بایستی در نظر گرفت نباید فراموش کرد که مخاطب عامه نیروی سازمانی ما و طرف قرارداد ما نیستند که بتوانیم به هر نحوی با آن تعامل نماییم یا مشارکت قطعی آن را با خود داشته باشیم.

نحوه مشارکت اعم از زیرساخت ارتباطی ابزار اطلاع رسانی آموزش نحوه نقش آفرینی بایستی تا جای ممکن ساده و راحت باشد تا مخاطب در این اقدامات همراهی داشته باشد در طراحی نوع مشارکت، تنوع و تكثر جغرافیایی قشری و نوع نگاه مخاطب نیز بایستی در نظر گرفته شود تا بتوان جمعیت بیشتر و متنوع تری را با خود همراه نمود. همان طور که سعی شد به اختصار بیان گردد در زمانه ای که فراگیری علاقه و توجه به مردم و نقش آفرینی ایشان در اقدامات و فعالیتها همه گیر شده است بایستی تلاش گردد یک اقدام حساب شده و تخصصی برای نوع مشارکت نحوه مشارکت و همچنین استفاده از ابزارهای مناسب برای این مهم فراهم آید و لازم است تمامی این اقدامات و فعالیتها با یک هنرمندی ویژه همچون تاروپود در کنار یکدیگر قرار گیرند تا نقش و نگار مشارکت مردم به خوبی جلوه کند و حاصل گردد. امید است که این مسیر با حضور و فعالیت مضاعف مجموعه هایی از دل مردم و زیسته در فضاهای رسمی کشور به سرعت هر چه بیشتر به طراحی‌های کاربردی برسد و شاهد ارتقای کمی و کیفی نمونه های موفق مشارکت مردم در حل مسائل اصلی کشور باشیم.
ان شاء الله

نویسنده :‌یاسرحسین بیک