مقایسه فرایند صدور مجوز گروه‌های مردمی در ایران و جهان

فرایند صدور مجوز تأسیس تشکل‌ها در کشورهای مختلف و ایران به‌اختصار به شرح ذیل است:

فرانسه: متقاضیان پس از تنظیم اساسنامه و ثبت آن در دادگاه، اظهارنامه آنلاین انجمن را تکمیل می‌کنند. دادگاه اساسنامه را بررسی می‌کند. درصورتی‌که با قوانین مربوطه مغایرت نداشته باشد، مجوز تأسیس از جانب دادگاه صادر می‌شود. تأییدیه به فرمانداری ارسال می‌شود. فرماندار 5 روز فرصت دارد تا پرونده و اسناد و مدارک را بررسی و پروانه فعالیت تشکل را امضا و برای متقاضیان ارسال کند. درنهایت، آگهی تأسیس تشکل در روزنامه رسمی ثبت می‌شود و اسناد ثبتی تشکل در اداره اطلاعات حقوقی و اداری (دیلا) ثبت و منتشر می‌گردد.

ترکیه: متقاضیان، اساسنامه تشکل را تنظیم و به همراه درخواست تأسیس تشکل به اداره کل بنیادهای ترکیه در دفتر نخست‌وزیر ارسال می‌کنند. اداره مذکور در خصوص املاک و اموال غیرمنقول یا موروثات قابل‌انتقال به تشکل و شرایط تأسیس آن تشکل اظهارنظر می‌کند. در صورت تأیید، مجوز تأسیس و فعالیت صادر می‌شود و پروانه فعالیت تشکل در اداره کل بنیادها و همچنین در روزنامه رسمی ثبت می‌شود.

آمریکا: متقاضیان تأسیس تشکل پس از تعیین اعضای هیئت‌مدیره، اساسنامه را تنظیم و در ادارات ایالتی (دولت محلی) ثبت می‌کنند. پس از آن می‌توانند فعالیت خود را شروع کنند.

آلمان: در این کشور نیز در مرحله اول اعضای هیئت‌مدیره انتخاب می‌شوند. اطلاعات اعضا به همراه اساسنامه به دادگاه ارسال می‌شود. اساسنامه و صلاحیت اعضا بر اساس قانون مدنی و قوانین عمومی آلمان بررسی می‌شود. در صورت تأیید دادگاه، مجوز صادر شده و اطلاعات تشکل برای ثبت به روزنامه رسمی محلی ارسال می‌شود.

ژاپن: پس از ثبت درخواست تأسیس تشکل در دفتر ثبت شرکت‌های شورای نظارت استان، امکان تأسیس بر مبنای قانون انجمن‌ها و سایر قوانین موضوعه ژاپن بررسی می‌شود. در صورت تأیید شورا، پرونده و نظرات شورا توسط کمیسیون شرکت‌های عام‌المنفعه نیز بررسی می‌شود. درصورتی‌که کمیسیون با نظر شورا موافق باشد، مجوز تأسیس و فعالیت تشکل صادر می‌گردد.

ایران: متقاضیان در ابتدا درخواست خود برای تأسیس تشکل را در سامانه وزارت کشور ثبت می‌کنند. پس از آن شورای توسعه و حمایت از تشکل‌های مردم‌نهاد، درخواست واصله را بررسی می‌کند. در صورت تأیید درخواست، متقاضیان باید اساسنامه را تنظیم و به شورای مذکور ارسال کنند. پس از تأیید اساسنامه، متقاضیان باید مجمع‌عمومی را تشکیل دهند و اعضای هیئت‌مدیره را انتخاب کنند. لیست اعضای منتخب و صورت‌جلسه مجمع را به شورا ارسال می‌کنند. شورا صلاحیت‌های عمومی اعضای منتخب را از دستگاه‌های نظارتی استعلام می‌کند. درصورتی‌که تمامی استعلام‌ها مثبت باشد و اساسنامه نیز بدون ایراد و منطبق بر آیین‌نامه تشکل‌های مردم‌نهاد و سایر قوانین مرتبط با این حوزه باشد، مجوز تأسیس و فعالیت تشکل صادر شده و برای بررسی به سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور ارسال می‌شود. سازمان مذکور، نام تشکل را بررسی می‌کند که درست و منطبق بر قوانین ثبتی کشور باشد. تمامی اطلاعات ثبت شده در اساسنامه را نیز صحت سنجی می‌کند. مجدداً برخی استعلام‌ها ازجمله سوءپیشینه کیفری اعضا و بدهی مالیاتی آنها را از مراجع ذی‌صلاح اخذ می‌کند. در صورت تأیید موارد فوق‌الذکر، اطلاعات تشکل در سامانه سازمان مزبور و همچنین در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران ثبت می‌شود. گفتنی است که تشکل‌ها هر دو سال یکبار، باید مجوز فعالیت خود را تمدید نمایند.