بررسی نقش تعاون رزم در دوران دفاع مقدس و معرفی الگوی تأثیر آن بر بنیه دفاعی

چکیده مقاله

بسترسازی مناسب به‌‌منظور دفاع همه‌جانبه و فراگیر در مقابل دشمنان انقلاب‌اسلامی، سبب اثرگذاری بر نگرش مردم و در نهایت حفظ هویت و همبستگی ملی و پایداری حضور مردم، پیشگیری از بروز آسیب‌های انسانی جنگ و کاهش روحیه و انگیزه نیروهای پشتیبانی‌کننده خواهد شد. این مهم از ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی و سپس  شروع جنگ تحمیلی، با تشکیل بخشی به‌عنوان «تعاون رزم» ابتدا در سپاه پاسداران و سپس در بدنه سایر نیروهای مسلح دنبال شد. هدف اصلی این تحقیق دستیابی به چگونگی رسیدن به تقویت‌ بنیه ‌دفاعی از راه توجه به نقش و کارکرد تعاون رزم در دوران دفاع ‌مقدس بوده که براساس این هدف و با توجه به بحث­‌های نظری درخصوص جنگ، بنیه دفاعی و اقدام­‌های تعاون رزم، الگوی مفهومی(اثرگذاری متغیرهای سه‌گانه ابعاد تعاون رزم بر شاخص‌های متغیر وابسته یعنی تقویت بنیه دفاعی) موردتوجه قرار گرفت. این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه‌ای و با استفاده از روش پژوهش آمیخته با رویکرد اکتشافی و برگزاری جلسه خبرگی و مصاحبه‌های عمیق با فرماندهان دفاع مقدس انجام و پرسشنامه‌ نیز در سطح استان‌های انتخابی میان رزمندگان دفاع مقدس توزیع گردید (نمونه‌گیری سهمیه‌ای). روایی ابزار اندازه‌گیری از طریق روش «لاوشه» و برای آزمون الگو نیز از تحلیل رگرسیونی استفاده شد. درنهایت باتوجه به مطالعه دقیق اسناد و مدارک و مصاحبه‌های باز با متخصصین امر تعاون رزم و عملیات‌های دفاع مقدس و نیز با الهام از بحث­‌ها و مذاکره­‌های «جلسه خبرگی»، مسائل و موضوعات اساسی و محوری جنگ‌های آینده در قالب دو سناریوی «جنگ‌های فراصنعتی» و «جنگ‌های ناهمگون» موردتوجه قرار گرفته و نقش و کارکرد «تعاون رزم» در این دو نوع سناریو مطرح شد.

نویسنده : محمدجواد نصراله‌زاده دکترای جامعه‌شناسی

منبع : فصلنامه راهبرد دفاعی دانشگاه عالی دفاع ملی