طرح جهش تولید در دیم‌زارهای کشور با تأکید بر تناوب زراعی و افزایش بهره‌وری

درگفت وگو با مدیر طرح جهش تولید ستاد اجرایی فرمان امام(ره)مطرح شد: ضرورت تبیین الگوی “تناوب زراعی” برای کشاورزان با هدف افزایش تولید و بهره وری در محصولات کشاورزی مدیر طرح جهش تولید ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) همچنین با تاکید بر اینکه موضوع مهم “تناوب زراعی” برای کشاورزان درست تبیین نشده است، تصریح کرد: طرح جدید ستاد اجرایی فرمان امام(ره) با عنوان “طرح جهش تولید در دیم‌زارهای کشور” با رعایت الگوی تناوب زراعی و با هدف افزایش بهره‌وری در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته در حال اجراست. سعید اکبری مدیر طرح جهش تولید ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) در گفت وگو با روابط عمومی اندیشکده توسعه حرکت‌های مردمی و جهادی (موج)، به علل و راهکارهای افزایش بهره‌وری تولید گندم و موضوعات مرتبط با آن پرداخت و افزود: میانگین جهانی تولید گندم در هر هکتار حدود ۸.۸ تن است، در حالی که در ایران این میزان حدوداً ۴.۴ تن و در مناطق آبی و دیمی، تولید گندم به ترتیب 3.7 و 1.5 تن در هکتار است.

وی با اشاره افزایش بهره وری و تولید گندم در استان خوزستان گفت: در این استان نیز شرایط مشابه در کشور داریم بطوریکه در حدود 4 تا 5 تن در هر هکتار تولید و برداشت گندم را با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه شاهد هستیم. مدیر طرح جهش تولید ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) در ادامه با بیان اینکه در حوزه کشاورزی چندین نهاد مختلف در حال فعالیت هستند و منابعی را در این حوزه دراختیار دارند، تصریح کرد: نهادهایی همچون هلدینگ های کشاورزی بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد تعاون سپاه و….که همگی به نحوی بصورت جزیره ای در حوزه کشاورزی نقش آفرینی می کنند و هر یک از این نهادها در این حوزه صاحب سبک هستند. اکبری اضافه کرد: باتوجه به تعدد زمین‌هایی که در مالکیت این نهادهاست، توانسته اند فرهنگ و الگوی کشاورزی را در اختیار بگیرند بطوریکه کشاورزان در صورت مشاهده یک کشاورز بزرگ با نتایج موفق، الگوی اجرا شده او را تکرار می‌کنند؛ در صورتی که ممکن است آن الگو از نگاه کارشناسی فرسنگ‌ها با الگو و روشهای صحیح فاصله داشته باشد.

وی در بخش دیگری از گفت وگوی خود به اهمیت دانش و تخصص در حوزه کشاورزی تاکید کرد و اظهار داشت: برای ورود به این حوزه، باید به عواملی مانند آب و هوا، خاک و زمین، آب، ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی، نهاده‌ها و غیره توجه کرد و بتوان به بهترین شکل از آن‌ها استفاده اما متاسفانه باتوجه به اینکه در این حوزه هر فردی خود را صاحب نظر و صاحب سبک می داند و به آن عمل می کند، این امر سبب پیچیدگی و مشکلاتی در حوزه کشاورزی شده است. این کارشناس حوزه تولید به طرح جدید ستاد اجرایی فرمان امام(ره) با عنوان “طرح جهش تولید در دیم‌زارهای کشور” اشاره کرد و افزود: این طرح دربردارنده دستاوردهای طرح هایی همچون “سنابل یک و دو”، “طرح محوری گندم”، “طرح امنیت غذایی”، “طرح سیمیت و ایکاردا”، می باشد که از ابتدای انقلاب تا کنون اجرا شده اند؛ و هدف آن افزایش بهره‌وری در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته است. این طرح با افق زمانی پنج ساله به ثبت 8.5 میلیون هتکار سطح زیر کشت در حال اجراست.

اکبری ادامه داد: هدف از اجرای این طرح، بهره وری حداکثری از منابع حداقلی با نگاه ویژه به کشاورزان دیم کار می‌باشد، که تقریبا ضعیف ترین از نظر معیشتی و محروم ترین مناطق کشور در عرصه کشاورزی، مناطقی هستند که هیچ امکاناتی برای استفاده از ظرفیت آب سبز و بارندگی ندارند. وی خاطرنشان کرد: اجرای این طرح توسط وزارت جهاد کشاورزی با پشتیبانی شرکت گسترش توسعه گری پردیس وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام از سال 99 در 6 استان گلستان، همدان، آذربایجان شرقی، خوزستان، کردستان و کرمانشاه با وسعت 660 هزار هتکار برای همه محصولات آغاز شده و تمام محصولات راهبردی در این الگوی کشت قرار گرفته اند. مدیر طرح جهش تولید ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) همچنین با تاکید بر اینکه موضوع مهم “تناوب زراعی” برای کشاورزان درست تبیین نشده است، تصریح کرد: بسیاری از کشاورزان به دلیل استقرار سیستم خرید تضمینی، سالانه گندم را در زمین خود کشت می‌کنند و سال بعد آن را تکرار می‌کنند. این روش باعث عدم رعایت تناوب زراعی شده و منجر به فقر زمین و کاهش بهره‌وری در بخش کشاورزی می گردد درحالیکه از طریق تناوب زراعی همچون کاشت انواع حبوبات که منجر به تثبیت نیتروژن در خاک می شود، باید از این مشکل جلوگیری نمود. اکبری در پایان خاطرنشان کرد: البته الگوی تناوب زراعی چالش هایی نیز دارد و نیازمند تغییر در الگوی کشت محصولات است. برای مثال، یک کشاورز که سال جاری گندم کاشته، باید سال بعد بر اساس تناوب زراعی علوفه و حبوبات را کشت کند. این موضوع ممکن است باعث مشکلاتی در تأمین علوفه برای دام‌ها نیز گردد.